Complete Guide for Imperative Mood | Learn Sanskrit

Types Of Moods with definition:

Imperative Mood - AP roots

आत्मनेपदी endings of Imperative mood

Singular	Dual	Plural	Person
ऐ	आवहै	आमहै	1st
स्व	इथाम्	ध्वम्	2nd
ताम्	इताम्	अन्ताम्	3rd

Imperative mood = Root + विकरणप्रत्यय + endings of person
भाष् (1 AP) – to speak
भाष् + अ + ताम् = भाषताम्
भाष् + अ + इताम् = भाषेताम्
भाष् + अ + अन्ताम् = भाषन्ताम् (single अ)
भाष् + अ + स्व = भाषस्व
भाष् + अ + इथाम् = भाषेथाम्
भाष् + अ + ध्वम् = भाषध्वम्
भाष् + अ + ऐ = भाषै
भाष् + अ + आवहै = भाषावहै
भाष् + अ + आमहै = भाषामहै
(अ changes to आ when followed by endings beginning with व्, म् )

सेव् (1 AP) – to serve

Singular	Dual	Plural	Person
सेवै	सेवावहै	सेवामहै	1st
सेवस्व	सेवेथाम्	सेवध्वम्	2nd
सेवताम्	सेवेताम्	सेवन्ताम्	3rd

Similarly, रम् (to enjoy), राज् (to govern/glow), लभ् (to obtain) etc. will be declined

मन् (4 AP) – to accept/believe

Singular	Dual	Plural	Person
मन्यै	मन्यावहै	मन्यामहै	1st
मन्यस्व	मन्येथाम्	मन्यध्वम्	2nd
मन्यताम्	मन्येताम्	मन्यन्ताम्	3rd

Similarly, खिद् (to feel tired), युध् (to fight), etc will be declined

मुच्-मुञ्च् (6 AP) – to liberate

Singular	Dual	Plural	Person
मुञ्चै	मुञ्चावहै	मुञ्चामहै	1st
मुञ्चस्व	मुञ्चेथाम्	मुञ्चध्वम्	2nd
मुञ्चताम्	मुञ्चेताम्	मुञ्चन्ताम्	3rd

Similarly, मिल् (to meet), कृष् (to plough), etc will be declined

पूज् (10 AP) – to worship

Singular	Dual	Plural	Person
पूजयै	पूजयावहै	पूजयामहै	1st
पूजयस्व	पूजयेथाम्	पूजयध्वम्	2nd
पूजयताम्	पूजयेताम्	पूजयन्ताम्	3rd

Similarly, मन्त्र् (to council/discuss), चिन्त् (to think), रच् (to arrange) etc will be declined
Some roots of the 10^th group are उभयपदी because PP endings as well as AP endings can be attached to the root like पूज् (to worship), कथ् (to tell), रच् (to arrange), चिन्त् (to think) etc

Subjects for verbs

Singular	Dual	Plural	Person
अहं पठानि/भाषै	आवां पठाव/भाषावहै	वयं पठाम/भाषामहै	1st
त्वं पठ/भाषस्व	युवां पठतम्/भाषेथाम्	यूयं पठत/भाषध्वम्	2nd
सः/सा/तत् पठतु/भाषताम्	तौ/ते/ते पठताम्/भाषेताम्	ते/ताः/तानि पठन्तु/भाषन्ताम्	3rd

Imperative forms have sense of order
First person - this sense of order is not possible
We do not give orders to ourselves!
So, it has a sense of compulsion – Should be done
Second person – only have sense of order, not of compulsion
Third person rarely used, only in the case of भवान्(M)/भवती(F)
भवान्(M)/भवती(F) are pronouns used in Sanskrit with the sense of respect

Singular	भवान्/भवती (You)	पठतु/भाषताम्
Dual	भवन्तौ/भवत्यौ (You both)	पठताम्/भाषेताम्
Plural	भवन्तः/भवत्यः (You all)	पठन्तु/भाषन्ताम्

Get Free Sanskrit Learning Videos on Email!

Imperative Mood - PP roots

Formula for making a root = Roots + विकरण प्रत्यय + endings of a person
Some forms are not indicative of tense
They do not represent any action
They suggest us some intention which is in our mind
Sometimes it is an order, suggestion, duty, request, wish etc
In Sanskrit grammar, it is called as mood = अर्थ
आज्ञार्थ / लोट् and विध्यर्थ / विधिलिङ्ग are technical terms

Order/demand/blessings/request - Imperative mood
Wish/possibility/capability – Potential mood

Class 1 – अ	Class 6 – अ
Class 4 – य	Class 10 – अय

Imperative mood = Root + विकरणप्रत्यय + endings of person

परस्मैपदी endings of Imperative mood

Singular	Dual	Plural	Person
आनि	आव	आम	1st
-	तम्	त	2nd
तु	ताम्	अन्तु	3rd

पठ् (1 PP) – to read/study
पठ् + अ + तु = पठतु
पठ् + अ + ताम् = पठताम्
पठ् + अ + अन्तु = पठन्तु (single अ)
पठ् + अ + - = पठ
पठ् + अ + तम् = पठतम्
पठ् + अ + त = पठत
पठ् + अ + आनि = पठानि
पठ् + अ + आव = पठाव
पठ् + अ + आम = पठाम
(अ changes to आ when followed by endings beginning with व्, म् )

वद् (1 PP) – to speak

Singular	Dual	Plural	Person
वदानि	वदाव	वदाम	1st
वद	वदतम्	वदत	2nd
वदतु	वदताम्	वदन्तु	3rd

Similarly, चल् (to walk), धाव् (to run), हस् (to smile/laugh) etc. will be declined

नृत् (4 PP) – to dance

Singular	Dual	Plural	Person
नृत्यानि	नृत्याव	नृत्याम	1st
नृत्य	नृत्यतम्	नृत्यत	2nd
नृत्यतु	नृत्यताम्	नृत्यन्तु	3rd

Similarly, सिध् (to originate/arise), नश् (to perish), etc. will be declined

लिख् (6 PP) – to write

Singular	Dual	Plural	Person
लिखानि	लिखाव	लिखाम	1st
लिख	लिखतम्	लिखत	2nd
लिखतु	लिखताम्	लिखन्तु	3rd

Similarly, विश् (to enter), दिश् (to show), etc. will be declined

पूज् (10 PP) – to worship

Singular	Dual	Plural	Person
पूजयानि	पूजयाव	पूजयाम	1st
पूजय	पूजयतम्	पूजयत	2nd
पूजयतु	पूजयताम्	पूजयन्तु	3rd